Bagaimana cara untuk memilih kerusi keselamatan kanak-kanak atau car seat yang bagus dengan harga yang berpatutan? Apakah faktor yang perlu dipertimbangkan semasa membuat pemilihan?
Sejak kerajaan mewajibkan penggunaan kerusi keselamatan kanak-kanak (CRS) yang diperkenalkan pada Januari 2020, ramai ibu bapa memberikan pandangan yang berbeza tentang pelaksanaan wajib tersebut. Rata-rata merasa terbeban dengan kos car seat yang boleh mencecah ribuan ringgit! Justeru, kerajaan mengambil inisiatif untuk meneruskan advokasi dan juga memberi nasihat berhubung penggunaan CRS dan menangguhkan saman RM300 bagi ibu bapa yang ingkar.
Daripada kajian yang dijalankan Institut Penyelidikan Keselamatan Jalan Raya Malaysia (MIROS), terdapat peningkatan kesedaran ibu bapa dengan peningkatan kadar penggunaan kerusi keselamatan kanak-kanak sebanyak enam peratus, iaitu daripada 38 peratus pada tahun 2019 kepada 44 peratus pada tahun 2020.
Jenis car seat mengikut umur, berat dan ketinggian
Berdasarkan garis panduan kerusi keselamatan yang dikeluarkan MIROS, kanak-kanak yang memiliki ketinggian kurang 135 cm diwajibkan menggunakan car seat semasa berada di dalam kenderaan dan harus diletakkan di bahagian belakang tempat duduk kereta.
Oleh itu, penting bagi ibu bapa untuk memilih car seat mengikut kesesuaian umur, berat dan ketinggian anak seperti yang dikeluarkan oleh Jabatan Keselamatan Jalan Raya Malaysia (JKJR).
1. Car seat untuk bayi
Berada dalam kategori umur 0 sehingga 18 bulan. Ketinggian kurang daripada 83 cm dengan berat antara 9 hingga 13 kg.
2. Car seat untuk kanak-kanak
Berada dalam kategori umur 15 bulan sehingga 4 tahun. Ketinggian melebihi 71 cm dengan berat antara 9 hingga 18 kg.
3. Booster dengan 5 poin harness
Berada dalam kategori umur 4 sehingga 7 tahun. Ketinggian melebihi 100 cm dengan berat antara 15 hingga 25 kg.
4. Booster seat (sokongan)
Berada dalam kategori umur 6 tahun ke atas. Ketinggian sehingga 135 cm dengan berat antara 25 hingga 36 kg.
Pastikan car seat yang anda bakal beli mempunyai cop kelulusan ECER44/04 atau ECER129 dan terbaharu, car seat akan didatangkan dengan label QR MIROS bagi menambah baik taraf keselamatan bagi produk CRS baru di Malaysia.
3 jenis car seat di pasaran
Ada beberapa jenis car seat yang anda perlu belajar dan tahu sedikit sebanyak mengenai sebelum membeli. Jika anda beruntung, penjual akan menerangkannya dengan baik kepada anda. Namun jika sebaliknya, anda mungkin akan menerima input yang salah mengenai car seat yang sesuai dengan anak anda.
1. Rear-facing car seat (kerusi keselamatan menghadap belakang)
Rear-facing car seat adalah yang terbaik untuk bayi dan kanak-kanak sehingga berumur sekurang-kurangnya 2 tahun. Namun, anda dinasihatkan untuk terus menggunakan rear-facing car seat sehingga anak anda mencapai berat dan tinggi maksimum yang dibenarkan oleh pengeluar kerusi kereta berkenaan.
Terdapat tiga jenis car seat yang boleh digunakan secara rear-facing iaitu infant car seat, convertible seat dan all in one seat.
a) Infant car seat
Hanya boleh dipasang menghadap ke belakang. Boleh menampung berat sehingga 13kg (bergantung kepada model kerusi). Oleh itu, sesuai untuk tahun pertama kelahiran. Kerusi jenis ini kecil dan mudah dibawa keluar masuk kenderaan. Kebanyakannya merupakan sebahagian daripada stroller travel system. Oleh itu, mudah untuk anda mengeluarkan car seat jenis ini dan terus meletakkannya di atas stroller tanpa mengejutkan bayi yang sedang tidur.
Apabila bayi mencapai berat atau tinggi maksima yang disarankan pengeluar, anda dinasihati untuk menggunakan convertible car seat atau all-in-one car seat dan masih boleh menggunakannya secara rear-facing.
b) Convertible car seat
Boleh dipasang menghadap ke belakang atau ke hadapan. Boleh menampung berat yang lebih berbanding infant car seat. Oleh kerana itu, kerusi jenis convertible car seat membenarkan anda meletakkkan anak anda dalam posisi menghadap ke belakang untuk jangkamasa yang lebih lama. Selain itu, apabila anak anda semakin membesar, anda masih boleh menggunakannya dengan meletakkannya menghadap ke hadapan. Bergantung kepada berat anak anda, kerusi jenis ini boleh digunakan sehingga anak anda berumur lebih kurang 4 tahun.
Kerusi jenis ini lebih besar dan berat berbanding infant car seat. Ia tidak mudah untuk dibawa keluar masuk kenderaan. Oleh itu, anda mungkin perlu mengganggu tidur anak anda setiap kali ingin membawanya keluar atau meletakkannya ke dalam kereta anda.
c) All-in-one car seat
Boleh dipasang menghadap ke belakang atau menghadap ke hadapan. Selain itu, ia boleh juga digunakan sebagai booster seat. Oleh itu, ia boleh digunakan sehingga umur anak anda lebih besar berbanding convertible car seat. Seperti juga convertible car seat, all -in-one car seat membenarkan anda meletakkkan anak anda dalam posisi menghadap ke belakang untuk jangkamasa yang lebih lama.
Saiz all-in-one car seat kebiasaannya lebih besar berbanding kedua-dua jenis kerusi di atas. Oleh itu, sebelum membeli kerusi jenis ini, anda perlu memastikan yang ianya muat untuk kereta anda, terutamanya apabila dipasang menghadap ke belakang kerana posisi menghadap ke belakang memakan lebih ruang berbanding posisi menghadap ke hadapan.
2. Forward facing car seat (kerusi keselamatan menghadap depan)
Forward facing car seat mempunyai sistem harness dan tether. Tether ialah tali keselamatan panjang berklip yang terletak di bahagian atas belakang forward-facing car seat. Untuk mengetahui lebih lanjut tentang cara pemasangan car seat menggunakan tether atau ISOFIX, boleh rujuk di sini.
Penggunaannya bukan sahaja menghadkan pegerakan kerusi, tetapi yang lebih penting, ia mengurangkan jarak bahagian kepala kanak-kanak daripada tercampak ke hadapan sebanyak 6-8 inci jika perlanggaran berlaku. Ini mengurangkan risiko kepala kanak-kanak daripada terhantuk ke tempat duduk hadapan, sekaligus mengurangkan risiko kecederaan serius pada bahagian kepala.
Terdapat tiga jenis car seat yang boleh digunakan menghadap ke hadapan iaitu combination seat, convertible seat dan all-in-one seat.
a) Combination car seat
Sistem 5 poin harness digunakan untuk kanak-kanak yang lebih kecil bergantung kepada berat badan yang ditetapkan oleh pengeluar. Apabila kanak-kanak membesar, harness tidak digunakan lagi dan kerusi ini berfungsi sebagai booster seat.
Bagi convertible dan all-in-one car seat, boleh rujuk di atas.
3. Booster seat
Digunakan untuk memastikan posisi tali pinggang keledar bersesuaian dengan saiz badan kanak-kanak. Kebiasaannya, digunakan oleh kanak-kanak yang mencapai ketinggian sehingga 135cm. Secara amnya, kanak-kanak boleh menggunakan booster seat jika:
- Kanak-kanak tersebut sudah melebihi berat atau tinggi yang ditetapkan untuk menggunakan harness
- Bahu lebih tinggi daripada slot harness teratas
- Telinga sudah mencapai bahagian atas car seat
Menghadap depan atau belakang? Mana lebih selamat?
Kajian daripada MIROS mendapati kedudukan kanak-kanak mengadap ke belakang di dalam kereta adalah lima kali atau 500 peratus lebih selamat daripada mengadap ke hadapan. Terdapat dua faktor penting yang menyebabkan kedudukan ini lebih selamat iaitu:
1. Struktur tulang kanak-kanak yang belum matang
Kanak-kanak berumur bawah 6 tahun mempunyai struktur tulang yang belum matang. Saraf tunjang manusia dilindungi oleh tulang belakang. Berbeza dengan orang dewasa, tulang belakang bayi dan kanak-kanak disambung oleh cartilage atau rawan.
Ia menjadikan tulang belakang mereka lebih fleksibel dan membolehkannya meregang sehingga 2 inci. Namun, regangan sebanyak 1/4 inci sahaja sudah cukup untuk mencederakan saraf tunjang dan menyebabkan lumpuh atau kematian.
2. Kepala bayi lebih besar dari berat badan
Secara umumnya, 25 peratus daripada jumlah berat badan bayi terletak di bahagian kepala berbanding hanya 6 peratus bagi orang dewasa. Ini menjadikan tekanan (force) yang menarik kepala bayi ke hadapan di dalam kemalangan adalah empat kali ganda lebih daripada orang dewasa. Ditambah pula dengan struktur tulang yang tidak matang dan fleksibel, sudah tentu bayi dan kanak-kanak jauh lebih berisiko untuk mendapat kecederaan serius atau maut berbanding orang dewasa.
Apabila kemalangan berlaku, semua penumpang akan tercampak ke hadapan. Dalam keadaan mengadap ke hadapan dan memakai tali pinggang keledar atau harness, pergerakan badan akan dihentikan oleh tali pinggang atau harness tersebut. Namun, kepala tidak dihentikan, malah terus tertarik ke belakang sebelum tercampak ke hadapan hingga dagu menyentuh dada. Kecederaan hasil pergerakan ini dipanggil whiplash injury.
Jika kemalangan berlaku, bayi dan kanak-kanak yang diletakkan mengadap ke belakang akan bergerak ke arah car seat mereka. Ini membolehkan car seat tersebut menyerap tekanan hasil hentakan dari badan kanak-kanak tersebut secara sekata. Kedudukan seperti ini juga akan menyebabkan kepala, leher dan badan kanak-kanak tersebut bergerak serentak di dalam satu garisan, sekaligus mengelakkan whiplash injury daripada berlaku.
3 tips pilih car seat terbaik
Setelah mengetahui umur, berat dan ketinggian anak anda serta mengkaji jenis car seat yang sesuai, kini tiba masanya untuk anda membeli car seat terbaik mengikut kemampuan.
1. Jenama car seat
Jika anda belum pernah membeli car seat, anda mungkin tidak pernah tahu mengenai jenama car seat yang wujud di kedai barangan bayi. Jangan terkejut jika anda melihat hampir 20 jenama berbeza di kedai bayi. Ada yang murah, ada yang mahal. Ada harga ratus, ada harga ribu. Pening kan?
Jadi, lihat kepada kemampuan dan penggunaan anda. Jika anda mampu beli yang murah, belilah yang berkualiti dan mengikut piawaian yang telah ditetapkan oleh MIROS. Jika anda mampu membeli car seat yang lebih mahal, anggaplah ia sebagai satu pelaburan untuk jangka masa yang lama kerana nyawa dan keselamatan anak anda lebih berharga nilainya.
2. Bawa anak sekali
Kesilapan besar yang berlaku apabila ibu bapa yang membeli car seat di atas talian tetapi apabila sampai barangnya, saiz dan berat pula tidak sesuai dengan badan anak jadi terpaksa beli yang baru. Oleh itu, lebih baik membeli dengan membawa anak sekali ke kedai supaya anda boleh lihat mereka duduk di dalam car seat dan pantau kesesuaiannya dengan tubuh badan mereka.
3. Ikut jenis kereta
Jenis kereta anda juga memainkan peranan. Selalunya konsultan car seat yang berpengalaman akan bertanyakan mengenai kenderaan yang anda pakai dan mereka akan berikan pilihan car seat yang sesuai untuk digunakan dalam kereta anda.
Jika kereta besar, mereka akan beri pilihan car seat yang lebih tebal dan lebar. Manakala untuk kereta kecil, mereka akan berikan pilihan yang lebih kecil dan bersesuaian.
Sebagai ibu bapa yang bertanggungjawab, soal keselamatan anak anda tidak boleh diambil ringan. Penggunaan car seat dengan cara yang betul adalah langkah terbaik untuk memastikan anak-anak anda selamat di dalam kereta.
Keyword: Cara Memilih Car Seat Terbaik Untuk Anak Anda